Na szlaku: Kraków i okolice

21 maja 2021przez Małopolskie Szlaki0 komentarze

Kraków to miasto wyjątkowe – ponad tysiącletnia historia, stolica kraju, nekropolia królów polskich oraz kulturalne, edukacyjne, naukowe i gospodarcze centrum regionu.

To miejsce, które rokrocznie zajmuje wysokie pozycje w rankingach najpiękniejszych i najchętniej odwiedzanych przez turystów miast Europy. Nic w tym dziwnego! Bogata historia jest tu bowiem widoczna niemal na każdym kroku, a artystyczny duch wręcz unosi się nad ulicami Starego Miasta. Tymi samymi, którymi na przestrzeni wieków przechadzali się znamienici arystokraci, duchowni, literaci i artyści.

Stolica Małopolski powszechnie kojarzy się z Kościołem Mariackim, Sukiennicami, Zamkiem Królewskim na Wawelu, legendą o Smoku Wawelskim i krakowskimi obwarzankami. Na turystów czeka tu jednak dużo więcej atrakcji – bogactwo przyrody naturalnej, wspaniałe zabytki, w tym liczne obiekty architektury sakralnej, nowoczesne muzea, przysmaki regionalnej kuchni, europejskie festiwale oraz setki placówek kulturalnych, kawiarni i restauracji.

Jakby tego było mało, okolice Krakowa również mają odwiedzającym wiele do zaoferowania, żeby wymienić tylko klasztory, drewniane kościoły, muzea, winnice, tereny zielone i wydarzenia kulturalne. W zależności od potrzeb i upodobań, okolice Krakowa można zwiedzać pieszo, rowerem lub samochodem. Czas spędzony w Krakowie i okolicznych miejscowościach na pewno okaże się niezapomniany.

Odległa historia i sztuka współczesna

Kraków to miasto, w którym funkcjonuje kilkadziesiąt niezwykle ciekawych muzeów. Wycieczkę po krakowskich zbiorach zacznijmy od Zamku Królewskiego na Wawelu, gdzie znajdują się Państwowe Zbiory Sztuki. Zwiedzający mogą podziwiać na Wawelu m.in. reprezentacyjne komnaty królewskie oraz ekspozycje: Wawel Zaginiony, Skarbiec Koronny, Sztuka Wschodu oraz zbiór dzieł wczesnego malarstwa włoskiego z kolekcji Lanckorońskich.

Jedne z najważniejszych kolekcji, nie tylko w Polsce, ale i w Europie, posiada Muzeum Narodowe w Krakowie. W jego licznych filiach, podziwiać można tysiące dzieł sztuki i eksponatów. Zacznijmy jednak od reprezentatywnego Gmachu Głównego przy al. 3 Maja, gdzie znajduje się m.in. „Dziewczynka z chryzantemami” Olgi Boznańskiej. W strukturze Muzeum Narodowego wyróżnić można następujące oddziały: Pałac Biskupa Erazma Ciołka (a w nim „Madonna z Krużlowej” nieznanego autora), Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach (w czterech salach prezentowane są dzieła m.in. Jana Matejki, Józefa Chełmońskiego, Artura Grottgera czy Henryka Siemiradzkiego), Dom Jana Matejki, Dom Józefa Mehoffera (muzeum dopełnia malowniczy ogród wg projektu artysty), Kamienicę Szołayskich im. Feliksa Jasieńskiego, Muzeum Książąt Czartoryskich (w muzeum podziwiać można jeden z najcenniejszych obrazów w polskich zbiorach – „Dama z gronostajem” autorstwa Leonarda da Vinci), Bibliotekę Czartoryskich, Muzeum im. Emeryka Hutten Czapskiego oraz Ośrodek Kultury Europejskiej „Europeum”.

Historię Grodu Kraka można zgłębić dzięki wizycie w Muzeum Krakowa

Jego główna siedziba mieści się przy Rynku Głównym. Jednym z głównych celów instytucji jest kultywowanie lokalnych tradycji (stąd m. in. organizowany od 1946 r. konkurs szopek krakowskich). Do licznych filii i oddziałów Muzeum Krakowa należą: Barbakan i Mury Obronne, Wieża Ratuszowa, Synagoga Stara (ze stałą wystawą „Dzieje i kultura Żydów krakowskich”), Fabryka Schindlera (to właśnie w tym miejscu niemiecki przedsiębiorca Oskar Schindler zatrudniał Żydów, wpisując ich następnie na tzw. listę Schindlera, ratując tym samym od zagłady), Apteka pod Orłem, Ulica Pomorska, Kamienica Hipolitów (stała wystawa „Dom Mieszczański” przeniesie Cię w czasie), Dzieje Nowej Huty, Celestat, Dom Zwierzyniecki, Dom pod Krzyżem, Muzeum Podgórza (z wystawą „Miasto pod kopcem Kraka”), Thesaurus Cracoviensis, Rydlówka, KL Plaszow.

Na szczególną uwagę zasługuje jeszcze jeden oddział Muzeum Krakowa – otwarte w 2010 r. Podziemia Rynku, które mogą się pochwalić m.in. stałą ekspozycją „Śladem europejskich tożsamości Krakowa” – multimedialnym widowiskiem, które dzięki nowoczesnym technologiom pozwala cofnąć się do czasów średniowiecznych.

To jednak nie wszystko! Miłośnicy obcowania z historią i sztuką mogą odwiedzić takie miejsca jak: Muzeum PRL-u, Muzeum Archeologiczne (Muzeum powstało w 1850 r., dzięki czemu jest najstarszą tego typu placówką w Polsce), Żydowskie Muzeum Galicja (utworzone w starej żydowskiej fabryce mebli), Muzeum Etnograficzne czy Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa “Nila” (jedyne tego rodzaju miejsce w Polsce).

Warto wspomnieć również o muzeach Uniwersytetu Jagiellońskiego: Muzeum UJ Collegium Maius (gdzie podziwiać można przedmioty związane z dziejami uczelni, m.in. przyrządy astronomiczne, z których korzystał Mikołaj Kopernik) oraz Muzeum Farmacji UJ (ekspozycje zajmują pięć kondygnacji, w tym piwnice i strych, a jeden z pokojów poświęcony został Ignacemu Łukasiewiczowi – wynalazcy lampy naftowej i pionierowi przemysłu naftowego w Europie).

Do ciekawych muzeów krakowskich należą też: Pracownia i Muzeum Witrażu, Lamus Teatralny (otwarta w 2016 r. ekspozycja dla tych, którzy chcą poznać kulisy powstawania spektakli), Muzeum Inżynierii Miejskiej (znajduje się w zabytkowych halach najstarszej zajezdni tramwajowej w Krakowie), Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” (co ciekawe, do powstania tego miejsca znacznie przyczynił się reżyser Andrzej Wajda, zafascynowany dziełami japońskich artystów), Centrum Szkła i Ceramiki Lipowa 3, Ogród Doświadczeń (sensoryczny park naukowy dla dzieci i młodzieży), Muzeum Ubezpieczeń (jedyne takie na świecie), Muzeum Bursztynu, Cricoteca (w budynku dawnej elektrowni organizowane są wystawy i dyskusje) oraz Muzeum Pinballa.

Na osobną wzmiankę zasługują jeszcze dwa, bardzo popularne krakowskie muzea. Pierwszym z nich jest Muzeum Lotnictwa Polskiego, gdzie na terenach dawnego lotniska znajdują się liczne eksponaty związane z historią lotnictwa, w tym ponad 200 samolotów! Drugim bardzo ważnym miejscem na muzealnej mapie Krakowa jest MOCAK – Muzeum Sztuki Współczesnej. Otwarte w 2010 r. Muzeum znajduje się na terenie dawnej Fabryki Schindlera. Jego misją jest prezentacja sztuki współczesnej przy jednoczesnej realizacji projektów edukacyjnych. W stałej kolekcji znajdują się prace artystów z całego świata. Jest to jedno z najchętniej odwiedzanych przez turystów muzeów w Krakowie.

W poszukiwaniu ciekawych muzeów możemy również udać się poza miasto. Nasze propozycje to m.in. Muzeum Opactwa św. Wojciecha w Staniątkach, Muzeum w Tyńcu, Muzeum Regionalne Ziemi Miechowskiej, BWA „U Jaksy” w Miechowie oraz muzea znajdujące się w Niepołomicach: Niepołomickie, Fonografii (jedyne tego typu muzeum w Polsce) oraz Izba Leśna w Niepołomicach.

Spacerem, rowerem, a może… wakeboardem?

Kraków i jego okolice mają wiele do zaoferowania tym, którzy lubią aktywny wypoczynek. Coś dla siebie znajdą tu zarówno miłośnicy jazdy na rowerze, wodnych szaleństw czy wspinaczki skałkowej. Zacznijmy jednak od spacerów, gdyż pieszo (lub z niewielką pomocą komunikacji miejskiej) można odkryć prawdziwe skarby. Ruszajmy zatem w drogę.

Jedną z najciekawszych form pieszego zwiedzania Krakowa jest wędrówka Szlakiem Młodopolska Małopolska, którego krakowska część obejmuje 13 miejsc i obiektów związanych z historią Młodej Polski. Wyruszamy spod znajdującego się w ścisłym centrum Teatru im. Juliusza Słowackiego, zwiedzając następnie m.in. Akademię Sztuk Pięknych, kościół Mariacki, Dom Józefa Mehoffera czy Kamienicę Szołayskich. Krakowską część szlaku wieńczy Muzeum Rydlówka w domu wybudowanym z końcem XIX w. przez Włodzimierza Tetmajera. Ciekawą formą pieszego zwiedzania miasta może być również Krakowski Szlak Street Artu, obejmujący 19 miejsc z imponującymi muralami, m.in. twarze osób związanych z Kazimierzem przy ul. Józefa czy słynny „Indianin” na ul. św. Wawrzyńca.

Kraków to doskonałe miejsce dla miłośników turystyki religijnej. Przede wszystkim ze względu na szlak prowadzący przez miejsca związane z papieżem Janem Pawłem II, których jest w tym mieście bez liku, żeby wspomnieć tylko kościół Arka Pana, Błonia i znajdujący się tam kamień papieski czy słynne papieskie okno przy ul. Franciszkańskiej. Kraków jest wyjątkowym miejscem w tej części Europy pod kątem liczby grobów osób uznanych za świętych lub błogosławionych, o czym przekonamy się wyruszając Krakowskim Szlakiem Świętych, prowadzącym przez 19 świątyń, od Bazyliki Archikatedralnej na Wawelu po Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach.

Warto wspomnieć również o Małopolskim Szlaku Bożogrobców, którego dwa przystanki znajdują się właśnie w Krakowie: to dawny kościół św. Jadwigi na krakowskim Stradomiu oraz kościół św. Barbary znajdujący się w sąsiedztwie bazyliki mariackiej przy Placu Mariackim. Bożogrobcy, czyli Zakon Rycerski Grobu Bożego w Jerozolimie zostali sprowadzeni do Krakowa z pobliskiego Miechowa.

Tym, którzy preferują aktywny wypoczynek w pięknych okolicznościach przyrody, polecamy spacer po słynnych krakowskich Błoniach (jedna z największych w Europie łąk w centrum miasta) połączony z odwiedzinami w pobliskim Lesie Wolskim, gdzie znajduje się ZOO oraz krajobrazowy rezerwat przyrody – Panieńskie Skały (prowadzi tam żółty szlak). Z kolei wizyta w centrum miasta to doskonała okazja do spaceru ścieżkami Ogrodu Botanicznego UJ (jest to najstarszy ogród botaniczny w Polsce). Nieopodal Krakowa znajduje się również szlak Puszczańskie Uroczyska, prowadzący z Niepołomic do Stanisławic. Podczas 18 km marszu, przemierzać będziemy m.in. Drogę Królewską, którędy niegdyś polscy monarchowie wybierali się w głąb puszczy na polowania.

Miłośnicy turystyki rowerowej również nie będą zawiedzeni. Nieopodal miasta znajdują się bowiem trasy powstałe w ramach projektu Velo Małopolska, m. in. Velo Natura czy Wiślana Trasa Rowerowa. Rowerzystom proponowane są rozmaite wycieczki tematyczne np. „Przez pola, łąki i leśny rezerwat”, „W cieniu niepołomickiej puszczy” czy „Szlakiem Kościuszki”. Wyjątkowo ciekawy jest „Szlak Twierdzy Kraków” o historycznym, kulturowym i krajoznawczym charakterze. Obejmuje aż 100 obiektów militarnych, w tym 38 fortów. Jego odcinek północny liczy sobie 61 km, natomiast południowy – 41 km. Polecamy również Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej (wytyczony od Krakowa po Książ Wielki) oraz trasę „Na pole bitwy racławickiej” do położonych 35 km od granic Krakowa – Racławic.

A może wypad nad wodę?

Krakowianie latem spędzają swój wolny czas m.in. na Bagrach, w Przylasku Rusieckim, Kryspinowie i nad Zalewem Nowohuckim. Miłośnicy wodnych szaleństw, w tym raftingu, z pewnością zainteresują się torem kajakowym „Kolna”, z kolei fani wakeboardu powinni odwiedzić wspomniane: Przylasek Rusiecki oraz Bagry. Jeśli pogoda na to pozwala, warto wybrać się w rejs statkiem lub gondolą po Wiśle (organizowane są również romantyczne rejsy pod gwiazdami).

Rodzinom z dziećmi poleca się z kolei Park Wodny, gdzie czeka aż 8 wodnych zjeżdżalni o łącznej długości 800 metrów, natomiast tym, którzy chcą połączyć wypoczynek z odnową biologiczną – uzdrowisko Swoszowice, gdzie skorzystać można z dobrodziejstw siarczkowych wód leczniczych.

To jednak nie wszystko. Tym, którzy uwielbiają aktywny wypoczynek, Kraków i okolice mają do zaoferowania m. in. stok Sławicki Raj (położony ok. 35 km od Krakowa ośrodek narciarski w Połajowicach), szkółki jazdy konnej w Michałowicach czy liczne miejsca do wspinaczki skałkowej, np. Zakrzówek, Krzemionki, kamieniołom Liban.